Nagkaroon ng 120 porsyentong paglago ang mga kumpanyang Pilipino na nagrehistro para sa programa ng gobyerno sa renewable energy mula nang ito ay inilunsad noong 2021.
Gayunpaman, ang limitadong suplay ng renewable energy na inilaan para sa programa ay naging hadlang sa karagdagang pag-unlad nito, ayon sa isang ulat mula sa nonprofit na The Climate Reality Project.
Ang Green Energy Option Programme (GEOP) ay isang boluntaryong mekanismo ng patakaran na inilunsad upang bigyan ang mga end-user ng kuryente ng opsiyon na kunin ang kanilang kuryente mula sa mga mapagkukunan ng renewable energy, sa halip na umasa sa electricity grid na ibinibigay ng utility company. Isa ito sa mga patakarang inilagay upang matulungan ang bansa na maabot ang mga layuning itinakda sa ilalim ng Renewable Energy Act ng 2008, na naglalayong makamit ang 35 porsyentong malinis na enerhiya pagsapit ng 2030.
Ang programa ay nakahikayat ng 451 GEOP-registered na mga metro ngunit mayroon lamang 18 renewable energy supplier, na nagdudulot ng mga limitasyon sa bilang ng mga customer na kaya nitong ma accommodate, ayon sa pagsusuri.
Ang kasalukuyang kinakailangan ng GEOP para sa tuloy-tuloy na real-time na suplay ng renewable energy at kapalit na kuryente ay mas pabor sa malalaking kumpanya na may kakayahang geothermal at hydropower na itinuturing na “baseload,” o ang minimum na dami ng kuryenteng kailangang maihatid sa grid, ayon kay Pocholo Enriquez, ang may-akda ng ulat, sa Eco-Business.
Ang Green Energy Option Programme (GEOP) ay inilunsad noong 2021, at ang unang mga konsyumer nito ay nakarehistro noong Marso 2022. May kabuuang 451 na end-users noong Setyembre 2024. Image: The Climate Reality Project
Ang malalaking kumpanya ng enerhiya tulad ng ACEN, FirstGen, at Aboitiz Power Corporation lamang ang may kakayahang matugunan ang kahilingang ito, kaya’t nasisiraan ng loob ang maliliit at katamtamang mga manlalaro na lumahok at makipagkumpitensya, dagdag niya.
“Iminungkahi namin sa Kagawaran ng Enerhiya na baguhin ang mga patakaran ng GEOP upang payagan ang mga supplier na kumuha ng kapalit na kuryente mula sa wholesale electricity spot market, kung saan binibigyan ng prayoridad ang renewable energy,” ayon kay Enriquez, na siya ring energy analyst ng The Climate Reality Project.
Ang mga kumpanya ng renewable energy ay kasalukuyang direktang nagbebenta ng kuryente sa pamamagitan ng wholesale electricity spot market (WESM), ang trading floor ng kuryente sa bansa, kung saan ang pagpapadala ng enerhiya ay nakabatay sa pinakamababang alok ng bid mula sa mga kumpanya ng kuryente.
Iminungkahi rin ng The Climate Reality Project, na nagtataguyod ng edukasyon kaugnay ng pagbabago ng klima, na magpatibay ang gobyerno ng “volume matching,” na nag-aalis ng pangangailangan para sa suplay ng kuryente sa loob ng 24 oras bawat araw.
Ito ay nagbibigay-daan sa mas maliliit na supplier na may pabago-bagong solar at wind power generation na makilahok sa pamamagitan ng pagtiyak na maihahatid nila ang katumbas na buwanang dami ng enerhiya na kinakailangan ng isang customer, ayon kay Enriquez.
“Tinitiyak ng pamamaraang ito na ang kabuuang dami ng enerhiyang nakonsumo ay tumutugma sa renewable generation, na inaalis ang pangangailangan para sa kapalit na kuryente. Ginagawa nitong mas flexible ang sistema habang sinusuportahan pa rin ang mga layunin para sa renewable energy,” sabi niya.
Ang kinakailangan ng GEOP para sa mga end-user na magkaroon ng minimum average na buwanang peak demand na 100 kilowatts (kW) sa loob ng isang taon ay isa pang limitasyon ng programa, ayon sa ulat.
Ang “retail aggregation,” na tumutukoy sa mga metro ng kuryente sa mga magkadikit na lugar na maaaring pagsamahin upang matugunan ang kinakailangan sa enerhiya, ay isang opsiyong iminungkahi ng mga tagapagtaguyod para sa gobyerno na isaalang alang.
Halimbawa, dalawang magkadikit na opisina ng business process outsourcing na may magkahiwalay na metro ng kuryente ngunit iisang kumpanya ang nagmamay-ari ay maaaring kwalipikado sa ilalim ng setup na ito.
Mga Regional Disparity at Burokratikong Hadlang
Ang karamihan ng mga nakarehistro sa ilalim ng GEOP ay mula sa pangkat ng mga isla ng Luzon, halos kalahati nito ay matatagpuan sa kabisera ng Metro Manila, na ayon sa pagsusuri, may mas maayos na imprastraktura, ekonomikong kondisyon, at sapat na mga supplier kumpara sa mga rehiyon sa Pilipinas.
20 porsyento lamang ng mga metro ng GEOP ang nasa rehiyon ng Visayas, samantalang walang nakarehistro sa Mindanao kahit na inilunsad doon ang programa noong 2024.
Ang Mindanao, na may pinakamataas na antas ng kahirapan sa tatlong pangunahing pangkat ng mga isla, ay mayroon lamang limang distribution utilities at electric cooperatives na nakarehistro bilang retail net metering service providers sa programa.
Mayroong maraming balakid sa burukrasya para sa mga kumpanyang nakarehistro sa programa, ayon sa pag-aaral.
Heograpikong distribusyon ng mga GEOP
registered meter. Image: The Climate Reality Project
Ang proseso ng pagrerehistro ay tumatagal ng kalahating taon at ang mga pampublikong pasilidad tulad ng mga ospital at pampublikong unibersidad ay hindi madaling makakaakses dito dahil sa masalimuot na proseso ng procurement.
Ang mga supplier ng renewable energy ay ayaw mag-“reserba” ng supply para sa mahabang panahon, na itinuturing na “nasayang na supply” na maaaring naibenta sa ibang mga entity, ayon kay Enriquez.
Gayunpaman, binanggit sa ulat na ang pagtugon sa mga isyu ay nangangailangan ng mga nakatuong kampanya lalo na sa mga lugar na hindi masyadong napaglilingkuran, pinalawak na imprastraktura, at mas malakas na suporta sa polisiya.
“Ang GEOP ay mahalaga sa malinis na energy transition ng Pilipinas dahil ang tumataas na demand para sa renewable energy ay patuloy na magpapababa ng presyo ng kuryente. Nagbibigay ito ng malinaw at simpleng pagpipilian – isang opsyon na naghahatid ng pagtitipid at sustenabilidad,” ayon sa ulat.
